Frederick Winslow Taylor (1856-1915), Amerikalı bir makine mühendisi ve endüstriyel yönetim uzmanıdır. Taylor, işletmelerdeki verimi arttırmak üzere çeşitli çalışmalar yapmıştır. Taylor’un ortaya koyduğu bilimsel yönetimin ilkeleri, günümüzde Taylorizm olarak adlandırılmaktadır. Yönetim üzerine yaptığı çalışmalar, yönetim düşüncesinin gelişmesine muazzam bir katkı sağlamıştır. Peter Drucker kendisine “guru” diyenlere, bu ünvanın Taylor’a daha çok yakıştığını söylemektedir.
Taylor, varlıklı bir ailede dünyaya gelmiştir. Harvard’da hukuk okumayı istemesine rağmen sağlık sorunları (görme yetersizliği) nedeniyle eğitimini bırakmak zorunda kalmıştır. Fakat daha sonra çalışma hayatında iken eğitiminin eksikliğini hissetmiş ve Stevens Institute Technology Okulu’ndan (geceleri okuyarak) mezun olarak makine mühendisi olmuştur. Böylece Taylor, pek çok yönetim kuramcısı gibi mühendislik eğitimi almıştır.
Çalışma hayatına, kalıpçı çırağı olarak alt bir düzeyde başlamıştır. Fakat bu deneyiminin sonraki hayatında büyük faydalarını görmüştür. Eğitim eksikliğini de bu dönemde fark etmiş, makine mühendisi olmaya karar vermiştir. Çıraklık işinden sonra Midvale Çelik İşletmesine giren Taylor, burada başmühendisliğe kadar yükselmiştir. Daha sonra Bethlehem Çelik Şirketine geçmiş, burada belli işlerin nasıl daha iyi yapılabileceğini analiz eden çalışmalar yapmıştır. Elinde bir kronometre ve not defteri ile dolaşmıştır. Parça başı çalışma fikri burada doğmuştur.
Yaşamı yönetimin bir bilim olarak incelenmeye başlandığı döneme denk gelen Taylor’un, yönetimin bilimleşmesine katkısı büyüktür. Hatta yönetimi bir bilim olarak ele alan ilk kişi olarak görülmektedir. Ayrıca ilk “yönetim danışmanı” olarak kabul görmektedir. Uyguladığı zaman etüdü çalışmaları ile her işi yapmanın en hızlı ve en etkili yolunu araştırmıştır.
Taylor 45 yaşında emekli olmuş ve emeklilikten sonra bilimsel yönetimin ilkelerini anlatmak için dersler vermiştir. 1909-1914 yılları arasında Harvard’da verdiği dersler ününe ün katmıştır. Taylor 1911 yılında yayımladığı Bilimsel Yönetimin İlkeleri (The Principles of Scientific Management) kitabı ile üretim mantığını ve endüstriyel ilişkileri kökten değişime uğratmıştır. Taylor’un bu kitabı, ilk çok satan iş kitabı olmuştur. Bilimsel yönetimin ilkeleri, beklenmedik şekilde etkili olmuş ve ünü beklenmedik yerlere uzanmıştır. Kitap Fransızcaya da çevrilmiş ve Fayol’a esin kaynağı olmuştur. Rusya’da Lenin bile Taylor’un anlattığı ilkeleri uygulamaya çalışmıştır.
Taylor, yönetimin bir bilim olduğunu ve belli ilkeler doğrultusunda yerine getirilmesi gerektiğini savunmuştur. İnsana bir mühendis bakışıyla bakması ve onu bir makine gibi ele alması günümüzde bile eleştirilmektedir. Yönetime yaklaşımı birçok çevre tarafından acımasızca eleştirilse de; yönetimin gelişimine ve bugünkü Amerika’nın refahına yaptığı katkı yadsınamaz. Taylor, ölümünden önce işçi düşmanı olarak tanınsa da; niteliksiz işçilerin üretkenliğini arttırarak nitelikli işçiler kadar ücret almalarını sağlamış, niteliksiz işçilere yardım etmiştir. Taylor, günümüze bakan yönüyle Endüstri Mühendisliğinin temelini atmıştır. Bilimsel Yönetimin öncüsü olan Taylor’un mezarının üzerinde “Bilimsel Yönetimin Babası” yazmaktadır.
Frederick Winslow Taylor’un Kitapları
- A Treatise On Concrete, Plain and Reinforce, Materials, Construction, and Design Of Concrete and Reinforced Concrete
- A Treatise On Concrete, Plain and Reinforced
- Scientific Management
- Scientific Management, Comprising Shop Management
- Shop Management
- Shop Management With an Introd By Henry R Towne
- The Principles Of Scientific Management
Yararlanılan Kaynaklar
Hindle, T. (2014). Yönetimde çığır açan fikirler ve gurular (Çev.: Ümit Şensoy). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Livvarçin, Ö. ve Kurt, D. (2012). Yönetim biliminde 49 insan 49 teori. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Taylor, F. W. (2007). Bilimsel yönetimin ilkeleri (Çev.: H. B. Akın). Konya: Çizgi Kitabevi.
Siz de fikrinizi belirtin