İş tatmini adından da anlaşılacağı gibi, bir çalışanın işinden memnuniyeti veya başarı hissidir. Kişinin iş değerlerini elde etmesine ya da temel ihtiyaçlarını karşılamasına neden olan bir değerlendirme sonucudur. Bir kişinin işini ne ölçüde sevip sevmediğini belirlemeye yardımcı olur.

İş tatmini bireyin işinin doğası ile ilgili hisleri veya akıl sağlığı ile ilgilidir. İş tatmini kişinin yönetici ile ilişkisinin niteliği, çalıştığı fiziksel çevrenin kalitesi, işlerinde yerine getirilme derecesi vb. gibi faktörlerden etkilenebilir. İş tatmini, bir çalışan iş istikrarı, kariyer gelişimi ve rahat bir iş hayatı dengesi yaşadığını hissettiğinde gerçekleşir. Bu, bireyin beklentilerini karşıladığı için çalışanın iş yerinde tatmin olduğunu gösterir.

Memnuniyet, bir çalışanın yeteneklerinin en iyisini sunmayı amaçladığından dolayı bir kuruluş için her zaman önemlidir. Her çalışan, işyerinde güçlü bir kariyer büyümesi ve iş hayatı dengesi ister. Bir çalışan, şirketiyle ve işiyle mutlu hissediyorsa, tüm çabalarıyla şirkete geri dönmeye çalışır. İş tatmininin önemi iki bakış açısıyla, yani çalışan ve işveren bakış açısıyla görülebilir:

Çalışanlar için: Bir çalışanın bakış açısına göre iş tatmini, iyi bir maaş almak, iş istikrarına sahip olmak, istikrarlı bir kariyer büyümesine sahip olmak, ödüller kazanmak ve tanınmak ve sürekli yeni fırsatlara sahip olmaktır.

İşverenler için: Bir işveren için,  en iyi sonucu almasında, iş tatmini önemli bir unsurdur. Memnun çalışan, her zaman şirkete daha fazla katkıda bulunur ve şirketin büyümesine yardımcı olur. İşverenlerin, çalışanları çekmek için iyi bir iş tanımı sağlaması ve bireylere öğrenmeleri ve gelişmeleri için yeni fırsatlar sağlamaları gerekir.

Genel olarak, iş tatminini açıklayan çoğu tanım bir çalışanın işine karşı duyduğu duygusal duyguları kapsar. Bu, genel olarak iş veya onların belirli yönlerine yönelik tutumları olabilir: meslektaşları, maaşları veya çalışma koşulları. Ayrıca, iş sonuçlarının beklentileri ne ölçüde karşıladığı ya da aşacağı iş memnuniyetinin düzeyini belirleyebilir. Bununla birlikte, iş tatmini sadece bir çalışanın ne kadar işten hoşlandığı ile ilgili değildir. Ayrıca yapılan çalışmalar sonucunda iş için gereken konsantrasyon düzeyi, denetim düzeyi ve görevin önemi gibi faktörlerin iş memnuniyeti üzerinde bir etkisi olmadığı bulunmuştur. İşle ilgili görevlerin biriktirilmesinin genel iş doyumuna katkıda bulunduğu söylenebilir. Bununla birlikte, düşük ilişki, eğlence dışında diğer faktörlerin çalışanların iş yerinde hissetmelerine katkıda bulunduğunu göstermektedir.

Çalışanın işe ve kuruma karşı tutumu, işlerinin onların ihtiyaçlarını ve değerlerini doğrudan ya da dolaylı olarak elde etmelerini sağladığını anladıklarında da olumlu bir hal alır. Kısacası çalışanın işle ilgili beklentileri ve edindiği deneyim arasındaki farkı temsil eder. Boşluk ne kadar geniş olursa, memnuniyetsizlik o kadar fazla olur.

İş Tatmininin sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

Tecrübe: Bir çalışanın çalışma ortamının çeşitli bileşenlerinden edindiği deneyim, onlara yönelik tutumunu etkileyecektir. Bir işin monoton ve heyecan verici olmadığını varsayalım, o zaman çalışanın bundan memnun kalmaması normaldir. Çalışanları aktif bir şekilde meşgul etmek ve memnuniyet seviyelerinin yüksek olması için daha ilginç ve zorlu hale getirmek için büyük miktarda yatırım yapan birçok kuruluş var.

Örgüt: Örgüt, çalışanın şu anki işi geçmişte yapmış olduğu işle benzer olması durumunda, o zaman önceki işinin memnuniyet seviyesini şimdiki zamanına getirebileceği anlamında, iş tatmini konusunda baskın bir rol oynar.

Sosyal Öğrenme: Bir organizasyonda, insanlar gruplar halinde çalışırlar ve onlarla düzenli olarak, resmi veya gayrı resmi olarak etkileşime girerler ve bu da memnuniyet düzeylerini büyük ölçüde etkiler. Mesleği birbirine benzer çalışanlar, birbirleriyle iletişim kurarlar ve işin kendisi, ödeme, çalışma koşulları, kurallar, süpervizör, yönetici vb. gibi iş unsurları için aynı duyguları geliştirme eğilimindedirler.

Kalıtım: Genetik yatkınlıklar, insanlar olarak iş tatmini bağlamında önemlidir. Araştırmalara göre, iş tatmininin yaklaşık %30’u kalıtım bileşenlerine dayanmaktadır.

Bir kurumda gözlenen iş tatmininde düşüklük, durumun kötüye gidişinin en önemli belirtisidir. Kurumun sahip olduğu maddi varlık ve değerlerin tamamı, ancak insan kaynakları yoluyla kurumsal hedeflere ulaşabilirler. Herhangi bir iş yerinde ne kadar mükemmel donanım ve nitelikli eleman olursa olsun, insan kaynakları iyi bir şekilde devreye konulmadıkça kurum için yeterli fayda sağlanamaz. Bu nedenle çalışanların işlerinden memnun kalmaları kurum için daha fazla verimlilik ve yüksek kar anlamına gelmektedir.

 Yararlanılan Kaynaklar

Arvey, R.D., Bouchard, T.J., Segal, N.L., & Abraham, L.M., ‘Job satisfaction: Environmental and genetic components’, Journal of Applied Psychology, 7,4, 1989, pp. 187.

Judge, T.A., & Lanen. R.J., ‘Dispositional affect and job satisfaction: A review and theoretical extension’, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 8, 6, 2001, pp. 67.

King, N., ‘Clarification and evaluation of the two factor theory of job satisfaction’, Psychological Bulletin, 74, 1970, pp. 18.

Lu, H., While, A.E. & Barriball, K.L., ‘Job satisfaction among nurses: a literature review’, International Journal of Nursing Studies, 42, 2, 2005, pp. 211.

Taber, T.D. & Alliger, G.M., ‘A task-level assessment of job satisfaction’, Journal of Organisational Behaviour, 16, 2, 1995, pp. 101.