Örgütsel davranışta, iş tatmini işyeri psikolojisi alanındaki en çok araştırılan değişkenlerden biridir. İş tatmini, iş dünyasında liderlikten iş tasarımına kadar değişen örgütsel faktörler ve birçok psikososyal sorunlarla ilişkilendirilmiştir. Burada iş tatmininin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Bir çalışanın işinden genel olarak memnuniyeti, bir çok faktörün kombinasyonunun sonucudur. İş tatmininin sonuçları hem çalışanı hem de işletmeyi etkilemektedir. İş tatminsizliğinin sonuçları işletmeler için olumsuzdur. Bu nedenle yönetimin çalışanların iş memnuniyetini arttırması, çalışma ortamını olumlu etkilemektedir. Dolayısıyla işletme bundan olumlu etkilenmektedir. Bunun için yöneticilerin, çalışanların moralinin yükseltmesi ve kendilerine verilen görevleri yerine getirmek için onların ihtiyaç duydukları kaynaklara sahip olmalarını sağlaması gerekmektedir.

İş tatminini etkileyen bireysel faktörler ve iş tatminini etkileyen örgütsel faktörler bulunmaktadır. Bu bağlamda iş tatmini etkileyen faktörler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır;

        Kişisel Faktörler

Bireylerin kişisel özellikleri, işte tatmin edilip edilmemeleri konusunda çok önemli bir rol oynamaktadır. Karamsarlar ve olumsuz tutumları olan insanlar iş dahil her şeyden şikayetçi olacaklardır. Kişisel faktörler içinde olan yaş, iş tatmini üzerinde önemlidir. Yaş ile birlikte, insanlar daha olgun ve gerçekçi ve daha az idealist olurlar, böylece mevcut kaynakları ve ödülleri kabul etmeye ve durumdan memnun kalmaya istekli olurlar.

        Çalışma şartları

Çalışanlar zamanlarının çoğunu iş yerlerinde geçirdikleri için, işletmelerin çalışma koşullarını optimize etmeye çalışmaları önemlidir. Sıkışık alanlardan ziyade geniş çalışma alanları, yeterli aydınlatma ve konforlu iş istasyonları gibi etmenler uygun çalışma koşullarına katkıda bulunur. Çalışanların görevleri daha verimli bir şekilde yerine getirmelerine yardımcı olmak için yükseltilmiş bilgi teknolojisi gibi üretkenlik araçlarının sağlanması iş tatminine katkıda bulunmaktadır.

        İlerleme fırsatı 

Çalışanlar mevkilerini yükseltmek için uygun bir yol gördüklerinde ve daha fazla sorumluluk alırken daha yüksek tazminat almaları durumunda, mevcut işlerinden daha memnun olurlar. Birçok şirket çalışanlarını terfi şansına yol açacak daha ileri beceriler edinmeye teşvik eder. Örneğin, şirketler genellikle üniversite dersleri alan çalışanlar için öğrenim ücretini öderler. Bir çalışanın yıllık performans incelemesi sırasında, bir süpervizör, neyin başarılması gerektiğini ve organizasyonda ilerlemeye giden yolda ilerlemek için hangi yeni becerileri geliştirmesi gerektiğini gösteren bir yol bulmalıdır.

        İş Yükü ve Stres Seviyesi

Çok ağır bir iş yüküyle ve ulaşılması mümkün olmayan hedefler, en özel çalışanlar için bile çalışma isteğinin aşınmasına neden olabilir. İstenilen hedeflerin altına düşmek, çalışanlar ve denetçiler arasında çatışmaya neden olur ve işyerinin stres seviyesini yükseltir. Çoğu zaman, bu ortam etkisiz yönetim ve zayıf planlamadan kaynaklanmaktadır. Ofis kriz modunda çalışmaktadır. Çünkü denetçiler çalışanların görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmeleri için yeterli zaman vermezler veya personel seviyeleri yetersizdir.

        İş Arkadaşlarından Saygı 

Çalışanlar, birlikte çalıştıkları kişiler tarafından saygı görmek istemektedir. Düşmanca bir çalışma ortamı – kaba veya nahoş iş arkadaşlarıyla – genellikle daha az iş tatmini olan ortamdır. Yöneticiler, disiplin cezası gerektiren daha ciddi sorunlar oluşmadan önce çatışma durumlarına el atmalı ve arabuluculuk yapmalıdırlar. Çalışanlara, iş arkadaşlarıyla etkileşime girerken hangi davranışların uygunsuz olduğu konusunda gerekli hatırlatmalar yapılabilir.

        Yönetim

Çalışanlar mikro planda yönetildiğinde kendilerini rahatsız hissederler ve geri bildirim almadıklarında kendilerini çekingen hissederler. İyi bir patron açık iletişim için alan oluşturmalıdır. Böylece çalışanlar fikirlerini ve sorunlarını üstleriyle kolaylıkla paylaşabilirler. Çalışanların işlerinden memnun hissetmeleri için şirkete bağlılık gerçekten gereklidir.

        Kararlara katılma

İnsanlar, kendileri ve fikirleri ve eserleri şirket tarafından değer verildiğinde, işten memnun hissederler. Şirket onlara nominal kararlar alma hakkı verdiğinde, çalışanlar kontrol altında çalışmak yerine daha iyi performans sergileyebilirler.

        İşin kendisi

İşin uzun süreli olacağı hissi, iş tatmininin bir faktörüdür. İnsanlar çalışmak için motive olmuşlardır ve işin geçici olduğunu bildiklerinde işe daha az bağlanırlar ve işlerinden duydukları memnuniyet duygusu düşük olur.

        Maaşlar ve ücretler

Para bir kişinin ihtiyaçlarını karşılamada önemli bir araçtır. Diğer yandan, çalışanlar genellikle parayı yönetimin kendileri için düşüncesinin bir yansıması olarak görür. Bu nedenle yüksek ücret örgütsel faaliyetlere daha yüksek katkı payını yansıttığı için başarının bir sembolü olarak kabul edilir.

Yararlanılan Kaynaklar

Başaran, İ. E. (1999). Örgütsel Davranış. Ankara: Umut Yayıncılık.

Eroğlu, F. (2007). Davranış Bilimleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.

Lopopolo, R. B. (2002). “The Relationship of Role-Related Variables To Job Satisfaction and Commitment to The Organization in A Restructured Hospital Environment”, Physical Therapy, 82(10), 984-999.

Özkalp, E., ve Kırel, Ç. (2011). Örgütsel Davranış. Bursa: Ekin Yayıncılık.