Sadece başkentte örgütlenmek, yönetsel faaliyetleri ülkenin her köşesinde yürütebilmek için yeterli değildir. Bunun için kamu hizmetlerini ülke geneline yayabilecek şekilde bir örgütlenme yoluna gidilmektedir.  Türkiye’de kamu yönetimi, merkezi yönetim ve yerinden yönetim kuruluşları olarak iki ana grupta toplanmıştır.

Merkezi yönetim ülke genelinde ihtiyaç duyulan temel hizmetleri yürüten kurum ve kuruluşlardan oluşmaktadır. Bunun için merkezi yönetim, “genel yönetim” olarak da adlandırılmaktadır. Bakanlıklar ve bakanlıklara bağlı kuruluşların, merkezde ve taşradaki örgütlerinden oluşan yapıya merkezi yönetim denmektedir. Merkezi yönetim, başkent örgütü ve taşra örgütünden oluşmaktadır.

Kamu hizmetlerinin tamamını merkezden yönetim ile gerçekleştirmeye çalışarak, etkili bir yönetim ortaya çıkaracağını söylemek zordur.  Yönetimin etkili ve verimli olmasını sağlamak, halkı yönetime katarak demokrasiyi geliştirmek ve halkın sorunlarına gerçekçi çözümler üretebilmek için yerinden yönetim kuruluşlarının merkezden ayrı bir şekilde faaliyet yürütmesi gerekmektedir. Bu nedenle bütün ülkelerde, yerinden yönetim kuruluşları kamu yönetiminin temel kurumları olarak görülmektedir.

Kamu yönetiminin yapısını, merkezi yönetim ve yerinden yönetim kuruluşları meydana getirmektedir. Kamu yönetiminin yapısı, Türkiye özelinde, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Şekilde de görüldüğü üzere kamu yönetiminin yapısı; merkezi yönetim ve yerel yönetimlerden oluşmaktadır.

Merkezi Yönetim

Devlet, görevlerini merkezi yönetim aracılığıyla gerçekleştirmektedir. Bunun için tüm ülkeyi içine alan merkezi yönetim örgütleri kurulmaktadır. Merkezi yönetim kuruluşları, başkent örgütü ve taşra örgütünden oluşmaktadır.

Başkent örgütünde Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulu, bakanlıklar bulunmaktadır. Ayrıca İçişleri Bakanlığı’na bağlı olan Emniyet Genel Müdürlüğü gibi Bağlı Kuruluşlar; Milli Güvenlik Kurulu, Yüksek Askeri Şura, Sayıştay, Danıştay, Kamu Görevlileri Etik Kurulu, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu gibi Yardımcı Kuruluşlar yer almaktadır. Merkezi yönetimin taşra örgütünde ise il yönetimi, ilçe yönetimi, bucak yönetimi ve bölge müdürlükleri yer almaktadır.

Yerinden Yönetim

Yerinden yönetim; coğrafi yerinden yönetim (yerel yönetimler) ve fonksiyonel yerinden yönetim olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Yerel yönetimler, merkezi yönetimden ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olan köy, kasaba ve kent gibi yapıları ifade etmektedir. Fonksiyonel yerinden yönetim kuruluşları ise her biri ayrı bir kamu hizmetinde uzmanlaşmış kurumlardır. Türkiye’de özerk bir biçimde örgütlenmiş bu kurumlara; TRT, üniversiteler, kamu iktisadi teşebbüsleri ve ticaret odaları örnek olarak verilebilir.

Yararlanılan Kaynaklar

Eryılmaz, B., Çevik, H. H. ve Sözen, S. (2012). Kamu yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.

Nadaroğlu, H. (2001). Mahalli idareler: Teorisi, ekonomisi, uygulaması. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.

Parlak, B. ve Ökmen, M. (2016). Türkiye’de ve Dünyada yerel yönetimler: Teori ve uygulama. Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.